İtiraf etmeliyim ki, yaklaşık 10 yıl önce bir müşterime “Mobil SEO için ekstra bütçe ayırmanıza gerek yok” dediğim günleri hatırlıyorum. O zamanlar masaüstü odaklı bir dünyada yaşıyorduk ve mobil trafik sadece “ekstra” bir şey olarak görülüyordu. Bugün bu sözlerim için özür dilemem gerekiyor – çünkü artık mobil, web dünyasının merkezinde.
Günümüzde global web trafiğinin %60’tan fazlası mobil cihazlardan geliyor ve Google, 2019’dan beri tüm yeni siteleri mobile-first indexing ile değerlendiriyor. Yani eğer siteniz mobil cihazlarda iyi performans göstermiyorsa, sadece trafik kaybetmekle kalmıyor, aynı zamanda arama sonuçlarında da geride kalıyorsunuz.
Bu yazıda mobil SEO’nun tüm önemli yönlerini ele alacağız. Mobil optimizasyonun teknik detaylarından kullanıcı deneyimini iyileştirmeye kadar her şeyi konuşacağız. Hazırsanız başlayalım!
1. Mobile SEO’nun Önemi: Neden Artık Bir Tercih Değil, Zorunluluk?
Eskiden “sitenizin bir de mobil versiyonu olsa iyi olur” derdik. Şimdi ise “mobil versiyonu olmayan site olmaz” diyoruz. Bu değişim neden bu kadar hızlı gerçekleşti?
İstatistikler bize çok net bir resim çiziyor: İnsanlar internette geçirdikleri zamanın yaklaşık %70’ini mobil cihazlarda geçiriyor. Türkiye’de bu oran bazı sektörlerde %80’lere kadar çıkabiliyor. Özellikle e-ticaret sitelerinde mobil dönüşümlerin oranı her geçen yıl artıyor.
Bununla birlikte, Google 2018’de mobile-first indexing’e geçiş yapacağını duyurduğunda, birçok site sahibi için alarm zilleri çalmaya başladı. Peki bu ne anlama geliyor?
Basitçe söylemek gerekirse, Google artık bir siteyi değerlendirirken öncelikle o sitenin mobil versiyonunu inceliyor. Masaüstü versiyonu ne kadar mükemmel olursa olsun, eğer mobil versiyonu yoksa veya kötüyse, arama sonuçlarında üst sıralara çıkma şansınız oldukça düşük.
Bir müşterimle yaşadığım deneyim bu durumu çok iyi açıklıyor. Lüks mobilya satan bir e-ticaret sitesiydi ve “insanlar zaten mobilya alışverişini masaüstünden yapar” düşüncesiyle mobil optimizasyona önem vermemişlerdi. Ancak Google Analytics verilerine baktığımızda, ziyaretçilerin %65’inin mobil cihazlardan geldiğini ve bu kullanıcıların ortalama 10 saniyeden az sitede kaldığını gördük. İnsanlar ürünleri mobilde keşfediyor, ancak kullanıcı deneyimi kötü olduğu için hemen terk ediyorlardı.
2. Mobile-First Indexing: Google’ın Mobil Devrimini Anlamak
“Mobile-first indexing nedir?” sorusu, son yıllarda SEO dünyasında en çok sorulan sorulardan biri. Öncelikle “indexing” (dizinleme) kavramını anlayalım: Google, web sayfalarını keşfeder, içeriklerini analiz eder ve bu içerikleri daha sonra arama sonuçlarında göstermek üzere indeksler.
Eskiden Google, bir sitenin masaüstü versiyonunu indeksler ve buna göre sıralama yapardı. Mobil versiyonlar genellikle ikinci planda kalırdı. Ancak 2018’de Google, mobile-first indexing’e geçiş yapacağını duyurdu ve 2019 itibariyle tüm yeni siteler için bu sistem uygulanmaya başlandı. 2021’de ise tüm siteler için geçiş tamamlandı.
Bu ne anlama geliyor? Google artık sitenizin mobil versiyonunu birincil versiyon olarak görüyor ve indeksleme ve sıralama kararlarını buna göre veriyor. Masaüstü versiyonunuz harika olsa bile, mobil versiyonunuz kötüyse, arama sonuçlarında geride kalabilirsiniz.
Mobile-first indexing ile birlikte dikkat etmeniz gereken birkaç önemli nokta var:
- İçerik Eşitliği: Mobil sitenizde ve masaüstü sitenizde aynı içeriğin bulunması önemli. Mobil sitede daha az içerik sunarsanız, Google’ın indekslediği içerik de daha az olacaktır.
-
Yapısal Veri: Hem mobil hem de masaüstü versiyonunuzda aynı yapısal verilerin (schema markup) bulunduğundan emin olun.
-
Meta Veriler: Title tag, meta description gibi SEO etiketlerinin her iki versiyonda da aynı olması gerekir.
-
Hizmet Reddi (Disallow): Robots.txt dosyanızda, mobil sitenizdeki içerikleri crawl’dan engellemediğinizden emin olun.
Geçen yıl bir müşterimizin sitesinde ilginç bir durumla karşılaştık. Masaüstü versiyonda tüm içerikler mükemmel şekilde optimize edilmişti, ancak mobil versiyonda bazı içerikler “daha temiz bir görünüm için” gizlenmişti. Google’ın bu içerikleri göremediğini ve sitenin arama sonuçlarında düşüş yaşadığını fark ettik. İçerikleri mobil versiyona da eklediğimizde, sıralamalar hızla yükselmeye başladı.
3. Responsive vs Adaptive Tasarım: Hangisi Sizin İçin Doğru?
Mobil SEO konusunda en temel kararlardan biri, sitenizin mobil versiyonunu nasıl yapılandıracağınızdır. Burada iki ana yaklaşım var: Responsive (duyarlı) tasarım ve Adaptive (uyarlanabilir) tasarım.
Responsive Tasarım
Responsive tasarım, sitenizin ekran boyutuna göre otomatik olarak uyum sağlayan esnek bir yapıya sahip olması anlamına gelir. Aynı HTML kodu tüm cihazlarda kullanılır, ancak CSS medya sorguları sayesinde içerik farklı ekran boyutlarına göre yeniden düzenlenir.
Responsive web tasarım yaklaşımının avantajları:
- Tek bir URL ve HTML kodu yönetirsiniz, bu da bakımı kolaylaştırır
- Google’ın önerdiği ve tercih ettiği yaklaşımdır
- Tüm cihazlarda tutarlı bir kullanıcı deneyimi sunar
- Daha az kaynak gerektirir
Bir e-ticaret sitesi için responsive tasarıma geçiş yaptığımızda, sadece mobil trafikte %40 artış görmüştük. Önceden m.sitename.com şeklinde ayrı bir mobil site kullanıyorlardı ve bu durum SEO gücünü bölüyordu.
Adaptive Tasarım
Adaptive tasarım ise sunucu tarafında, kullanıcının cihazını tespit ederek o cihaza özel HTML kodu sunar. Yani farklı cihaz türleri için farklı tasarımlar oluşturulur.
Adaptive tasarımın avantajları:
- Her cihaz türü için tamamen özelleştirilmiş deneyim sunabilirsiniz
- Belirli cihazlar için performansı optimize edebilirsiniz
- Eski mobil cihazlar için daha iyi destek sağlayabilirsiniz
Ancak adaptive tasarımın dezavantajları da var:
- Bakımı daha zordur, çünkü birden fazla site versiyonu yönetmeniz gerekir
- SEO açısından daha karmaşıktır (canonical tag’ler ve hreflang etiketleri gibi ek yapılandırmalar gerektirir)
- Yeni cihaz türleri piyasaya çıktıkça güncelleme gerektirir
Deneyimlerime göre, çoğu site için responsive tasarım en iyi seçenektir. Ancak büyük e-ticaret siteleri veya çok spesifik mobil deneyimler sunmak isteyen markalar için adaptive tasarım da mantıklı olabilir.
Unutmayın, Google’ın tercihi responsive tasarımdan yanadır ve SEO açısından en az sorun yaratacak yaklaşım budur.
4. Mobil Site Hızı Optimizasyonu: Saniyeler Değil, Milisaniyeler Önemli
Masaüstünde 3 saniye beklemek kabul edilebilir olabilir, ancak mobilde kullanıcılar çok daha sabırsızdır. Google’ın araştırmalarına göre, bir mobil sayfa 3 saniyeden fazla yüklenirse, ziyaretçilerin %53’ü sayfayı terk ediyor!
Site hızı optimizasyonu, mobil SEO’nun en kritik bileşenlerinden biridir. Hız sadece kullanıcı deneyimini değil, doğrudan sıralamanızı da etkiler. 2018’den beri Google, sayfa hızını mobil sıralama faktörü olarak kullanıyor ve 2021’de Core Web Vitals ile bu faktörler daha da önemli hale geldi.
Peki mobil sitenizi nasıl hızlandırabilirsiniz? İşte en etkili stratejiler:
Görsel Optimizasyonu
Mobil cihazlarda en büyük hız katillerinden biri büyük görsellerdir. Görselleri optimize etmek için:
- WebP gibi modern görsel formatları kullanın
- Görselleri doğru boyutlarda sunun (srcset attribute ile)
- Lazy loading uygulayın (görseller viewport’a girdiğinde yüklensin)
- Gereksiz büyük görselleri kaldırın veya küçültün
Bir turizm sitesi için yaptığımız çalışmada, sadece görselleri optimize ederek sayfa yüklenme süresini 6.2 saniyeden 2.8 saniyeye düşürmeyi başarmıştık.
CSS ve JavaScript Optimizasyonu
Kod dosyalarınız ne kadar büyükse, yüklenmeleri o kadar uzun sürer:
- Kritik CSS’i inline olarak sunun ve geri kalanı asenkron yükleyin
- Kullanılmayan CSS ve JavaScript’i kaldırın
- JavaScript dosyalarını sıkıştırın ve minify edin
- Üçüncü taraf scriptleri azaltın veya asenkron yükleyin
Sunucu Yanıt Süresini İyileştirme
TTFB (Time To First Byte) değeriniz yüksekse, diğer optimizasyonların etkisi sınırlı olacaktır:
- Daha iyi bir hosting planına geçin
- CDN (İçerik Dağıtım Ağı) kullanın
- Veritabanı sorgularını optimize edin
- Önbellek kullanın (tarayıcı ve sunucu tarafında)
Core Web Vitals’a Odaklanın
Google’ın Core Web Vitals metrikleri, mobil performansınızı değerlendirmek için kritik öneme sahiptir:
- LCP (Largest Contentful Paint): Ana içeriğin yüklenme hızı (2.5 saniyeden az olmalı)
- FID (First Input Delay): Etkileşime geçme hızı (100ms’den az olmalı)
- CLS (Cumulative Layout Shift): Görsel stabilite (0.1’den az olmalı)
Bu metrikleri iyileştirmek, sadece SEO için değil, kullanıcı deneyimi için de çok kritik. Google Search Console’daki Core Web Vitals raporunu düzenli olarak kontrol etmeyi alışkanlık haline getirin.
Geçtiğimiz ay bir e-ticaret sitesinin mobil hızını optimize ettiğimizde, dönüşüm oranında %22’lik bir artış gördük. Hız, doğrudan satışları etkiliyor.
5. Touch-Friendly Tasarım İlkeleri: Parmaklarımız Fare Değil
Mobil cihazlarda kullanıcılar fare yerine parmaklarıyla etkileşime geçiyor ve bu, tasarım yaklaşımınızı tamamen değiştirmelidir. Touch-friendly (dokunmatik ekrana uygun) bir tasarım, mobil SEO’nun önemli bir parçasıdır çünkü kullanıcı deneyimi, Google’ın sıralama algoritmasında giderek daha fazla önem kazanıyor.
İşte dokunmatik ekranlara optimize edilmiş bir tasarım için dikkat etmeniz gereken ilkeler:
Dokunma Alanlarının Boyutu
Apple’ın tasarım kılavuzlarına göre, dokunma alanları en az 44×44 piksel olmalıdır. Google ise minimum 48×48 piksel öneriyor. Bu, ortalama bir parmak ucu genişliğini temsil eder.
Yakın zamanda bir haber sitesinin mobil versiyonunda ilginç bir sorunla karşılaştık. Menü öğeleri çok yakın yerleştirilmişti ve kullanıcılar sık sık yanlış bağlantılara tıklıyordu. Butonlar arasına yeterli boşluk bırakarak ve boyutlarını artırarak, hemen çıkma oranını %15 azaltmayı başardık.
Dokunma Alanları Arası Boşluk
Dokunma alanları arasında en az 8 piksel boşluk bırakın. Bu, kullanıcıların yanlışlıkla yakındaki başka bir öğeye tıklamasını önler.
Hover Yerine Dokunma Odaklı Tasarım
Masaüstü sitelerinde hover (üzerine gelme) efektleri yaygındır, ancak bunlar mobil cihazlarda çalışmaz. Dropdown menüler, tooltips ve hover’a bağlı diğer etkileşimler mobil için yeniden tasarlanmalıdır.
Bir finans sitesi için yaptığımız çalışmada, masaüstünde hover ile açılan alt menüleri, mobilde dokunulduğunda açılan akordeon menülere dönüştürdük. Bu basit değişiklik, mobil kullanıcıların sitede geçirdiği süreyi %30 artırdı.
Kaydırma ve Dokunma Hareketleri
Mobil kullanıcılar dikey kaydırmaya alışkındır, ancak yatay kaydırma genellikle sorunludur. Eğer yatay kaydırma kullanıyorsanız (örneğin ürün galerileri için), bunu açıkça belirtin ve kullanıcıya görsel ipuçları sağlayın.
Form Alanlarını Optimize Etme
Mobil cihazlarda form doldurmak can sıkıcı olabilir. Bu süreci kolaylaştırmak için:
- Form alanlarını geniş yapın
- Doğru input type’ları kullanın (telefon için tel, e-posta için email vb.)
- Otomatik doldurma özelliklerini etkinleştirin
- Gereksiz form alanlarını kaldırın
Bir otel rezervasyon sitesinde, mobil formu optimize ettiğimizde tamamlanma oranı %60’tan %82’ye yükseldi. Bazen en basit değişiklikler en büyük etkiyi yaratır.
6. AMP (Accelerated Mobile Pages): Hala Gerekli mi?
AMP (Accelerated Mobile Pages), Google’ın 2015 yılında başlattığı ve mobil sayfalarda çok hızlı yükleme sağlamayı amaçlayan bir projedir. AMP, özel bir HTML formatı kullanarak sayfaları minimalize eder ve Google’ın önbelleğinde saklar.
AMP başlangıçta büyük bir heyecan yarattı ve özellikle haber siteleri için popüler hale geldi. Google, AMP kullanan sayfaları mobil arama sonuçlarında “şimşek” ikonuyla gösteriyor ve önceleri bu sayfalar için özel bir “Top Stories” karouseli sunuyordu.
Ancak 2021’de Google, AMP’nin artık Top Stories’e dahil edilmek için bir gereklilik olmadığını açıkladı. Bu, birçok site sahibini “AMP hala gerekli mi?” sorusunu sormaya yöneltti.
AMP’nin Avantajları
- Olağanüstü hızlı sayfa yükleme süreleri
- Google önbelleğinde saklanarak daha hızlı sunulma
- Daha düşük kullanıcı hemen çıkma oranları
- Bazı sektörlerde hala SEO avantajı sağlayabilir
AMP’nin Dezavantajları
- Kısıtlı özelleştirme imkanları
- Geliştiriciler için ek iş yükü
- Analitik takibi daha karmaşık
- Bazı reklam formatlarıyla uyumsuzluk
- URL’lerin Google önbelleği üzerinden sunulması
Kişisel deneyimim, AMP’nin artık çoğu site için zorunlu olmadığı yönünde. Eğer sitenizi responsive tasarımla iyi optimize ederseniz ve Core Web Vitals metrikleriniz iyi durumdaysa, AMP olmadan da mükemmel bir mobil deneyim sunabilirsiniz.
Bir haber sitesi müşterimiz için yaptığımız A/B testinde, AMP sayfalarını kaldırıp iyi optimize edilmiş standard mobil sayfalar kullandığımızda, trafik veya sıralamalarda anlamlı bir düşüş yaşamadık. Hatta kullanıcı etkileşimi ve sayfa başına görüntülenen sayfa sayısı arttı.
Ancak, eğer siteniz çok ağırsa ve hızlı bir şekilde optimize etmek zorsa, AMP hala geçici bir çözüm olabilir. Özellikle haber siteleri ve bloglar için hala bazı avantajlar sunabilir.
7. Mobil Kullanıcı Deneyimi Faktörleri: Google’ın Görmek İstedikleri
Mobil SEO sadece teknik optimizasyondan ibaret değil. Google, kullanıcı deneyimini giderek daha fazla önemsemeye başladı ve Google algoritma güncellemeleri de bunu destekliyor. Peki Google mobil kullanıcı deneyiminde nelere dikkat ediyor?
Okunabilirlik ve Tipografi
Mobil ekranlarda metinlerin okunabilir olması kritik öneme sahip:
- En az 16px font boyutu kullanın
- Satır aralıklarını yeterli yapın (1.5 değeri iyi bir başlangıç)
- Kontrast oranı en az 4.5:1 olmalı
- Yazı tipi ailelerini sınırlı tutun (maksimum 2-3 farklı font)
Bir blog için yaptığımız çalışmada, sadece font boyutunu 14px’den 16px’e çıkararak ve satır aralığını artırarak, ortalama okunma süresini %40 artırmayı başardık.
İçerik Katlanması ve Önceliklendirme
Mobil ekranlarda “above the fold” (ilk görünüm) alanı çok değerlidir:
- En önemli içeriği sayfanın üst kısmına yerleştirin
- Büyük banner’lar ve gereksiz öğeleri kaldırın
- Değerli içeriği pop-up’lar veya interstitial reklamlarla engellemeyin
Google, 2017’de “Intrusive Interstitial” güncellemesiyle, mobil sayfaların ana içeriğini engelleyen pop-up’ları kullanan siteleri cezalandırmaya başladı. Eğer hala büyük pop-up’lar kullanıyorsanız, bunları küçültmeniz veya tamamen kaldırmanız gerekebilir.
Mobil Navigasyon
Mobil navigasyon, masaüstünden farklı düşünülmelidir:
- Hamburger menüsü gibi kompakt çözümler kullanın
- En önemli menü öğelerini görünür tutun
- Arama fonksiyonunu kolay erişilebilir yapın
- Breadcrumb (gezinti yolu) navigasyonu ekleyin
Bir e-ticaret sitesinde, karmaşık bir kategorili menü yerine, arama fonksiyonunu ön plana çıkardığımızda ve popüler kategorileri ana sayfada gösterdiğimizde, mobil dönüşüm oranı %18 arttı.
İçerik Parçalama
Mobil kullanıcılar genellikle “tarama” modundadır ve uzun metinleri okumak istemezler:
- İçeriği kısa paragraflara bölün (2-3 cümle ideal)
- Alt başlıkları etkili kullanın
- Madde işaretleri ve numaralandırılmış listeler kullanın
- Önemli bilgileri bold yapın
- İnfografikler ve görsellerle içeriği destekleyin
Yerel Optimizasyon
Mobil kullanıcılar sıklıkla yerel bilgiler arar. “Yakınımdaki” aramaları son yıllarda %500’den fazla arttı:
- Google My Business profilinizi optimize edin
- Yerel anahtar kelimeler kullanın
- İletişim bilgilerinizi (telefon, adres) kolay erişilebilir yapın
- Konum bazlı sayfalar oluşturun
Bir restoran zinciri için yaptığımız yerel SEO çalışmasında, her şube için ayrı sayfalar oluşturup, yerel anahtar kelimelerle optimize ettiğimizde, mobil organik trafikte %65 artış elde ettik.
8. Mobil SEO Test Araçları: Sitenizi Nasıl Analiz Edersiniz?
Mobil SEO çalışmalarınızın etkisini ölçmek ve sorunları tespit etmek için çeşitli araçlar kullanabilirsiniz. İşte en faydalı bulduğum araçlar:
Google’ın Resmi Araçları
- Mobile-Friendly Test: Sitenizin mobil uyumluluğunu test eder
- PageSpeed Insights: Sitenizin hızını ve Core Web Vitals metriklerini analiz eder
- Search Console: Mobile Usability raporu, mobil sorunları gösterir
- Lighthouse: Tarayıcınızda çalıştırabileceğiniz kapsamlı bir performans analiz aracı
Üçüncü Taraf Araçları
- GTmetrix: Sayfa hızı ve performans optimizasyonu için detaylı raporlar sunar
- BrowserStack: Farklı mobil cihazlarda sitenizin nasıl göründüğünü test etmenizi sağlar
- Screaming Frog: Mobil ve masaüstü içerik farklılıklarını bulmak için kullanışlıdır
- SEMrush Mobil SEO Aracı: Kapsamlı mobil SEO analizi sağlar
Gerçek Cihaz Testi
Araçlar faydalıdır, ancak hiçbiri gerçek cihazlarda test etmenin yerini tutamaz. En azından bir Android ve bir iOS cihazda düzenli olarak sitenizi test etmelisiniz.
Bir finansal hizmetler sitesinde, tüm araçlar mükemmel sonuçlar gösteriyordu, ancak gerçek cihaz testinde, iPhone Safari’de form alanlarının bozulduğunu fark ettik. Bu tür sorunları sadece gerçek cihaz testiyle yakalayabilirsiniz.
Test Süreci Örneği
Bir mobil SEO denetimi yaparken genellikle şu adımları izlerim:
- Google Mobile-Friendly Test ile genel uyumluluğu kontrol ederim
- PageSpeed Insights ile performans sorunlarını analiz ederim
- Search Console’daki Mobile Usability raporunu incelerim
- Lighthouse ile daha detaylı performans analizi yaparım
- En popüler 5-10 sayfayı gerçek mobil cihazlarda test ederim
- Analytics’te masaüstü ve mobil kullanıcı davranışlarını karşılaştırırım
- Heatmap araçlarıyla mobil kullanıcı etkileşimlerini analiz ederim
Sonuç: Mobil SEO Bir Süreç, Bir Hedef Değil
Mobil SEO, bir kere yapıp bitireceğiniz bir iş değil, sürekli izlenmesi ve geliştirilmesi gereken bir süreçtir. Mobil cihazlar, kullanıcı davranışları ve Google’ın algoritmaları sürekli değişiyor. Bu yüzden mobil SEO stratejinizi düzenli olarak gözden geçirmeniz gerekiyor.
Bu yazıda bahsettiğimiz tüm unsurlar önemli, ancak her sitenin ihtiyaçları farklı olabilir. Kendi sitenize en çok hangi alanların etki edeceğini anlamak için analitik verilerinizi incelemelisiniz.
Son olarak, mobil SEO’nun sadece teknik bir konu olmadığını unutmayın. Kullanıcı deneyimi, içerik kalitesi ve değeri hala en önemli faktörlerdir. Teknik olarak mükemmel ancak içerik olarak zayıf bir site, içeriği güçlü ancak teknik olarak biraz sorunlu bir siteden daha kötü performans gösterebilir.
Mobil SEO yolculuğunuzda başarılar dilerim! Sorularınız varsa, yorumlarda bekliyorum.